Azeybaycan ve Irani hakimiyet altinda tutmak isteyen Rusyanin tarihinde Baltik, Karadeniz ve Hazar Denizi önemli yer tutmaktadir. Azerbaycan ve güzeyindeki Irani hakimiyetine almak isteyen Rusya icin Hazar bölgesi siyasi ve ekonomik bir önem arz etmektedir.
Carlik Rusyasinin, Irana silah zoruyla kabul ettirdigi Gülistan Anlasmasi, uluslararasi hukuk kurallari ihlal edilerek imzalanmis ve sadece Rusyanin cikarlari göz önünde bulundurularak düzenlemistir. Bu anlasmanin düzenlenmesi ve imzalanmasi sürecinde, Azerbaycan halkini ve hanliklar yönetimini temsilen hic kimsenin katilmadigi göz önünde bulunduruldugunda bu belgenin, mesrulugu tartisilmaktadir.
Azerbaycan topraklari, Azerbaycan Türklerine sorulmadan, Rusya ve Iran arasinda bölünmüstür. Dolayisiyla, Kuzey Azerbaycanin Rusyaya baglanmasi, gönüllü olarak degil, silah zoruyla gerceklesmistir. Rusyaya baglanmasi, gönüllü olarak degil, silah zoruyla gerceklesmistir. Rusya, silah zoruyla ele gecirilen bu topraklarda kalici hale getirebilmek ve devam eden direnisleri durdurabilmek icin, bu bölgede, yeni bir yönetim anlayisi uygulamaya baslamistir.
